ናይ ሐዘን መግለጺ
ካብ ኢሮብ ዲያስፖራ ግሎባል ኮሚቴ

ኣጠቓሊልካ እንትረአ ኢትዮጵያዊያን መናእሰይ ሃገሮም ሓዲጎም እግሮም ናብዝመርሖም ምስዳድ እንካብ ዝጅምሩ ብርክት ዝበለ እዋናት ዘቑጸረ እኳ እንተኾነ ዝግበኦ ኣቓልቦ ክረክብ ዘይምኽኣሉ ርኡይን ግሁድን ሓቂ ምዃኑ ማንም ዝስሕቶ ኣይኮነን። ቅድም ክብል መናእሰያትና ቀይሕ ባሕርን ውቅያኖስ ህንዲን እናቋረጹ ኣወዳትን ኣዋልድን ብዘይፈሊ ናብ ሃገራት ኣዕራብ እዮም ዝስደዱ ነይሮም። ኣብ ሞንጎ እዙይ ብዝተፈላለይ ጊዜ ዝሳፈሩለን ጀልባታት እናጠሓላ ብዙሓት ወገናትና ቀለብ ፍጡራት ባሕሪ ኮይኖም ብምትራፎም ወለዲ ብሥነ ሥርዓት ሬሳ ውላዶም ተረኪቦም ናይ ምቕባር ዕድል ዘይምርካቦም ጥራሕ ዘይኮነስ መወቲ’ውን ሓመድ ኣዳም/ዓዶም ክለብሱ ኣይከኣሉን። 

እንካቡ ቀጺሉ ናብ ሃገረ እስራኤል ንምእታው እዙ ኹሉ በረኻታት እናቋረጹ ኣብ ምድረበዳ ሲናይ ኣደዳ ብመልክዕ ሰብ ዝተፈጠሩ ባህሪያት እንስሳ ዘገዳም ዝተላበሱ ኣራዊታት ዝኾኑ ብዙሓት እዮም። እንካብኡ ቀጺሉ ናብ ደቡብ ኣፍሪቃ ንምኻድ ኣብ ዱራት ማእኸላይ ኣፍሪቃ ዝተረፉ ገዛ ይቑጸሮም። 

ዲሕሪ እዙ ኹሉ ከዓ ናብ ሃገረ ኤውሮጳ ንምስጋር እንካብ ሱዳን ጀሚሩ ክሳብ ሰሜናዊ ሊቢያ ደረት ባሕሪ መዲተራኒያን ዝብጻሕ ዘሎ ሃል ሃል ዝብል ሓዊ ሰሃራ ንምቁራጽ ብሰኣን ዝስተ ማይ፣ ብሃሩር ሰሃራ፣ ብጥሜትን ድኻምን ኣብ በረኻ ዝተረፉ ወገናትና መናእሰይ ቁጽሪ የብሉን። መንገዲ ኣብ ሳሃራ ከምቀሊል ገይሩ ዝርእዮ ከምዝህሉ ዘጠራጥር ኣይመስልን። ምኽንያቱ ከዓ፣ እዙኹሉ መንእሰይና ንቱ ኹነታት ዝተረደኦ እንተዝኸውን ንዙ መንገዲ ምሓሰቦ ነይሩ ንምባል ዝከኣል ኣይመስልን። እዙይ እናፈለጠ መንገዲ ሰሃራ ኪኸይድ እየ ኢሉ ዝሓሰብ ጢዒና ዘለዎ መንእሰይ ይነብር እዩ ኢልካ ምግማት ፍጹም ከብድ እዩ።

 ዝርከበሉ ቦታ ዝፈልጥ መራሒ እንተዘየሊዩካ ብዓይኒ ዝረአ ማይ ዝበሃል የለን። እቱ ዋና እዙ ኹሉ መንእሰይ ዘቋርጾ ዝሰፍሐ በረኻ ሳሃራ ኣብ ሊቢያ ዝርከብ እንትኸውን፣ ድሕሪ ምውጋድ መንግሥቲ ሙዓመር ጋዳፊ እታ ሃገር ንስሙ ምዕራባዊያን ኣፍልጦ ዝሃብዎ ብስም መንግሥቲ እንካብታ ሪእሰ ኸታማ ሃገር ዝኾነት ትሪፖሊ ወጻኢ ዝቆጻጸሮ ቦታ የብሉን። ነጭለባሳትን ናይ ቀደም ሰበ ሥልጣናትን ቁቁሸቶም ሒዞም ዝጣፈኡላ ዘለዉ ሃገር ኮይና እያ ተሪፋ። ሕግን ሥርዓትን ዝበሃል ፈራሪሱ እዩ።

 ህይወት ኣብ ኢዲ እቱ ዘሎኻሉ ከባቢ ዝቆጻጸር ሓያል እያ። ብዙ ምኽንያት’ውን እዩ ቁጽሪ ዘይብሉ መንእሰይ ኣፍሪቃ ኣብ በረኻ ሳሃራ ዝተረፈን ዝተርፍ ዘሎን። መናእሰያትና ግን ንቱ ህይወቱ ተቐዚፉ ኣብ ሑጻ ሳሃራ ዝተረፈ ዘይኮነ ዝሪኢ ዘሎ፣ ንቱ ዕደል ኣጋጢሙዎ ተዓዊቱ ኣብቱ ክበጽሖ ዝሓሰቦ ንዝበጸሐ እዩ ኾይኑ። ብምዃኑ ከዓ፣ ቐዳማይ ዕድመ ንእስነቱ ዘይጸገበ ክንደይ ውልቃውን ሃገራውን ሕልሚ ዝነበሮ መንእሰይ ሂወቱ ብኸንቱ ይጠፍእ ኣሎ። ካልኣይ ሃገርና ማእለያ ዘይብሉ ንሃገር ዝሃንጽ መንእሰይ ሲኢና ጠዋሪ ዘይብሎ ሽማግለታትን ሕጻናትን ሓቚፋ እያ እትቐሪ ዘላ። እዙይ እንትንብል እዞም መናእሰይ እዚኦም ኣብ በብዝኸድዎ እንካብ ዘጋጥሞም መዕገቲ ንምውጻእን ህይወቶም ንምውሓስን ክብሉ ወለዲ ዝኸፍልዎ ገንዘብን ዝኣትውዎ ዕዳን እንካብ ግምት ወጻኢ ብምግባር እዩ።

እዙይ ኩሉ ንኣዋርሕ ተጓዒዝካ ኣብ ሽበረኻ ሳሃራ ተወዲኡ ኣብ ገማግም ባሕሪ መዲተራኒያን ምስተበጽሐ ንዘይፈልጦ እቱ ዝኸፍአ ከምዝተሓለፈ ክቑጸር ንቡር እዩ። ይኹን እምበር፣ እቱ ዝስዕብ ምቊራጽ ባሕሪ መዲተራኒያን እቱ ዝኸፍአን ፈታንን ምዃኑ ኣብዞም ዝሓልፉ ዓመታት ብጋህዲ ተራእዩ ተመስኪሩ እዩ። ኣብቱ መጀመርያታት መንግሥታት ኤውሮጳ ሰብ ኣብ ባሕሪ ጢሒሉ ክመውት የብሉን ብምባል ዝመጻደቑሉ ዝነበሩ ቃል ብላዕሊ ናይ ይምሰል ዘረባውን ገዲፎምዎስ ምልሻታት ይኹኑ ወታደራት ሊቢያ ሰብ ከየሕልፉ ኣብ ባሕሪ ዝርከቡ እንተሊዮም’ውን ሊቢያ ክመልስዎም ባጀት መዲቦም የንቀሳቕስዎም ይርከቡ።

ኣብ ሞንጎ እዙይ እዩ እምበኣር በሓምለ 25-2019 ዓ ም ፈ እንካብ ሊቢያ ናብ ሰለስተ ሚኢቲ ሰባት ሒዘን ዘተልዓላ ኣናእሽቶይ ጀልባታት እንካብ ደረት ሊቢያ ተላዒለን ንሰለስተ ሰዓታት ምስተጓዓዘ ተገልቢጠን ናብ 150 ዝግመት መንእሰይ ኣብ ባሕሪ ጢሒሉ ዝተወደአ።

ኣብዙ መቕዘፍቲ እዙይ እዩ እምባኣር ቁጽሮም ገና ኣብ ምጽራይ ዝርከብ ልዕሊ 17 መናእሰይ ጎይዮም ዘይጸገቡ ደቂ ኢሮብ ሃሊቖም። ብመቕዘፍቲ እዞም መናእሰይ ዝተሰመዐና መሪር ሓዘን ብስም ኣብ ዳያስፖራ ዝርከቡ ተወለድቲ ኢሮብ እንትንገልጽ ንወለድን ቤተ ሰብን እዞም መናእሰይ ሓዘኖም ሓዘና፣ ብኽያቶም ብኽያትና፣ ጓሂኦም ጓሂና ምዃኑ እንካብ ልቢ ብምእማን እዩ። ስለዝኾነ’ውን ንዝተፈለዩና መንግሥተ-ሰማያት ንኹሎም ቤተ ሰብን ንሙሉእ ህዝቢ ኢሮብ፣ ከማኡ እውን ደቆምን ኣሕዋቶምን ንዝሓለቕዎም ካልኦት ኢትዮጵያውያንን ኤርትራውያንን ምጽንናዕ ንምነ!

እንካብዙይ ብዝተረፈ ንኽልላዊ መንግሥት ትግራይ፣ ንውድብ ህወሓት፣ ንመራሕቲ ሃይማኖትን ሽማግለታት ዓዲን እዙ ብተደጋጋሚ እንርእዮ ዘለና ህልቀት ዝዕገተሉ መንገዲ ንኽዕገት ሎሚ ጽባሕ እንተይበሉ ክሰርሑሉ ንጽውዕ!

ንመናእሰይ ኢሮብን መናእሰይ ካልኦት ኢትዮጵያን እንካብዙ ብብጊዜኡ ዘጋጥም ዘሎ ሂልቂት ትምህርቲ ክወስዱን፣ ጸገም ዝሓልፍ ዕድመን ጢዕናን ምስዝህልወኩም ምዃኑን ብምርዳእ፣ እንካብዙ ናይ ሂልቂት መንገዲ ንኽትርሕቑ ንጽውዕ!

ንገንዘብ ክትብሉ ብህይወት ደቂ ሰባት እትጻወቱ ዘሎኹም ደለልቲ ሰብ ኣብ ህዝብና ዘብጻሕኩምዎ ስቓይን መከራን፣ ሞትን ሓዘንን፣ ከቢድ እዩ።

 ይኣክል! እዛ ጊዘ ምስሓለፈት እንኳይዶ ተናሲሕኩም ተነስሂኩም’ውን ኣብ ዘይትውጽእዎ ጸገማት ከምዘሎኹም ክትፈልጡን እንካዙ እኲይ ተግባርኩም ክትቁጠቡን ኣጥቢቕና ነተሓሳስብ! 

ነሓሰ 2011 ዓ ም ግእዝ  

• BBC News Tigrnya Report (Audio)

• Ethiopian village mourns death of 15 young migrants (BBC Tigrinya)

• 15 መናእሰይ ኢሮብ ኣብ ባሕሪ ሞይቶም (BBC Tigrigna)